Gratuity Calculator | ग्रॅच्युईटी ही अशी रक्कम आहे जी संस्था किंवा कंपनीद्वारे कर्मचाऱ्याला दिली जाते. कंपनीने कर्मचाऱ्याला कमीतकमी 5 वर्षे काम करणे आवश्यक आहे. सहसा एखादा कर्मचारी नोकरी सोडतो किंवा तो निवृत्त होतो तेव्हा ही रक्कम दिली जाते. एखाद्या कारणास्तव कर्मचाऱ्याचा मृत्यू झाल्यास किंवा अपघातामुळे नोकरी सोडल्यास त्याला किंवा त्याच्या नॉमिनीला ग्रॅच्युईटीची रक्कम मिळते. (Salary Gratuity Calculator)
ग्रॅच्युइटीसाठी पात्रता काय आहे?
ग्रॅच्युइटी अॅक्ट 1972 नुसार ग्रॅच्युइटीची रक्कम जास्तीत जास्त 20 लाख रुपयांपर्यंत असू शकते. ग्रॅच्युईटीसाठी कर्मचाऱ्याने एकाच कंपनीत किमान ५ वर्षे काम करणे बंधनकारक आहे. अल्प कालावधीसाठी केलेल्या नोकरीच्या स्थितीत कर्मचारी ग्रॅच्युईटीसाठी पात्र ठरत नाही. ४ वर्षे ११ महिन्यांत नोकरी सोडल्यानंतरही ग्रॅच्युइटी मिळत नाही. मात्र, नोकरी सोडणाऱ्या कर्मचाऱ्याचा अचानक मृत्यू किंवा अपघात झाल्यास हा नियम लागू होत नाही.
कंपनीकडून आपल्या कर्मचाऱ्यांना ग्रॅच्युइटी दिली जाते. त्यासाठी एकाच कंपनीत सलग ५ वर्षे काम करणे आवश्यक आहे. तथापि, मृत्यू किंवा अपंगत्व आल्यास ग्रॅच्युइटीची रक्कम भरण्यासाठी नोकरीची 5 वर्षे पूर्ण करणे आवश्यक नाही. ग्रॅच्युइटीची कमाल मर्यादा २० लाख रुपये आहे.
अशा प्रकारे मोजली जाते रक्कम
ग्रॅच्युइटीची एकूण रक्कम = (अंतिम वेतन) x (१५/२६) x (कंपनीत किती वर्षे काम केले). उदाहरणांसह समजून घ्या.
समजा तुम्ही एकाच कंपनीत ७ वर्षे काम केले. जर तुमचा अंतिम पगार 35000 रुपये असेल (मूळ वेतन आणि महागाई भत्त्यासह) तर गणना खालीलप्रमाणे असेल-
(३५०००) x (१५/२६) x (७) = रु. १,४१,३४६. म्हणजे तुम्हाला 1,41,346 रुपये दिले जातील. गणना में 15/26 का अर्थ
ग्रॅच्युइटीची गणना वर्षातील १५ दिवसांच्या आधारे केली जाते. तर महिन्यातून फक्त २६ दिवस मतमोजणी केली जाते, कारण ४ दिवस सुट्टी असते असे मानले जाते. ग्रॅच्युईटी गणनेचे एक महत्त्वाचे वैशिष्ट्य म्हणजे जर एखाद्या कर्मचाऱ्याने 6 महिन्यांपेक्षा जास्त काळ काम केले तर ते एक वर्ष म्हणून मोजले जाईल. जर एखाद्या कर्मचाऱ्याने 7 वर्षे 7 महिने काम केले तर ते 8 वर्षे मानले जाईल आणि या आधारावर ग्रॅच्युईटीची रक्कम केली जाईल. तर 7 वर्षे 3 महिने काम केल्यास ते 7 वर्षे मानले जाईल.
ग्रॅच्युइटी दोन श्रेणींमध्ये निश्चित केली जाते
ग्रॅच्युइटी पेमेंट अॅक्ट १९७२ मध्ये कर्मचाऱ्यांना मिळणाऱ्या ग्रॅच्युइटीच्या रकमेचे सूत्र ठरविण्यासाठी कर्मचाऱ्यांची दोन श्रेणींमध्ये विभागणी करण्यात आली आहे. पहिल्या श्रेणीत या कायद्याच्या कक्षेत येणाऱ्या कर्मचाऱ्यांचा समावेश आहे, तर दुसऱ्या श्रेणीत कायद्याच्या बाहेरील कर्मचारी येतात. खाजगी आणि सरकारी क्षेत्रात काम करणाऱ्या दोन्ही प्रकारच्या कर्मचाऱ्यांचा या दोन श्रेणींमध्ये समावेश आहे.
श्रेणी 1-
ग्रॅच्युइटी पेमेंट अॅक्ट १९७२ च्या कक्षेत येणारे कर्मचारी.
श्रेणी 2-
* ग्रॅच्युइटी पेमेंट अॅक्ट १९७२ अंतर्गत समाविष्ट नसलेले कर्मचारी.
* ग्रॅच्युइटीची रक्कम ठरविण्याचे सूत्र (अधिनियमांतर्गत समाविष्ट कर्मचाऱ्यांसाठी)
* अंतिम वेतन कालावधी x15/26
