Gratuity on Salary | पगारदारांनो! 35,000 रुपये पगार असणाऱ्यांना 1,41,346 रुपये ग्रॅच्युइटी मिळेल, अपडेट जाणून घ्या

Gratuity on Salary | ग्रॅच्युईटीसंदर्भातील नियमात सरकारने नुकताच बदल केला आहे. मात्र, हे नियम ग्रॅच्युइटीवरील कराबाबत आहेत. 20 लाखरुपयांपर्यंतची ग्रॅच्युईटीची मर्यादा वाढवून 25 लाख रुपये करण्यात आली आहे. ही रक्कम कर्मचाऱ्याला संस्था किंवा कंपनीकडून मिळते.

कंपनीकडे कर्मचारी कमीतकमी 5 वर्षे कार्यरत असणे आवश्यक आहे. सामान्यत: एखादी कर्मचारी नोकरी सोडते किंवा निवृत्त होते तेव्हा ही रक्कम दिली जाते. एखाद्या कारणास्तव कर्मचाऱ्याचा मृत्यू झाल्यास किंवा अपघातामुळे नोकरी सोडल्यास त्याला किंवा त्याच्या नॉमिनीला (ग्रॅच्युइटी नॉमिनी) ग्रॅच्युइटीची रक्कम मिळते.

ग्रॅच्युइटीची पात्रता काय आहे?
ग्रॅच्युईटी अॅक्ट 1972 च्या नियमानुसार ग्रॅच्युइटीची रक्कम 25 लाख रुपयांपर्यंत असू शकते. ग्रॅच्युईटीसाठी कर्मचाऱ्याने एकाच कंपनीत किमान 5 वर्षे काम करणे बंधनकारक आहे. कमी कालावधीसाठी नोकरी केल्यास कर्मचाऱ्याला ग्रॅच्युइटीची पात्रता नसते. 4 वर्ष 11 महिन्यांत नोकरी सोडल्यानंतरही ग्रॅच्युईटी मिळत नाही. मात्र, कर्मचाऱ्याचा अचानक मृत्यू किंवा अपघातामुळे नोकरी सोडल्यास हा नियम लागू होत नाही.

समजा कंपनीकडून आपल्या कर्मचाऱ्यांना ग्रॅच्युइटी दिली जाते. यासाठी एकाच कंपनीत सलग 5 वर्षे काम करणे आवश्यक आहे. मात्र, मृत्यू किंवा अपंगत्व आल्यास ग्रॅच्युईटीची रक्कम देण्यासाठी 5 वर्षे सेवा पूर्ण करणे आवश्यक नाही. ग्रॅच्युइटीची कमाल मर्यादा 20 लाख रुपये आहे.

ग्रॅच्युइटीची गणना कशी केली जाते?
एकूण ग्रॅच्युइटी रक्कम = (शेवटचा पगार) x (15/26) x (कंपनीत किती वर्षे काम केले). उदाहरणाने समजून घ्या

समजा तुम्ही एकाच कंपनीत 7 वर्षे काम केले. जर तुमचा शेवटचा पगार 35000 रुपये (बेसिक सॅलरी आणि महागाई भत्त्यासह) असेल तर हिशोब असा असेल-
(35000) x (15/26) x (7)= रु. 1,41,346 रुपये. म्हणजेच तुम्हाला 1,41,346 रुपये दिले जातील.

मोजणीत 15/26 म्हणजे काय?
ग्रॅच्युइटीची गणना वर्षातील 15 दिवसांच्या आधारे केली जाते. तर एका महिन्यात फक्त 26 दिवस मोजले जातात, कारण असे मानले जाते की 4 दिवस सुट्टी असते. ग्रॅच्युइटी गणनेचे एक महत्त्वाचे वैशिष्ट्य म्हणजे एखाद्या कर्मचाऱ्याने ६ महिन्यांपेक्षा जास्त काळ काम केल्यास त्याची गणना एक वर्ष म्हणून केली जाईल. जर एखाद्या कर्मचाऱ्याने 7 वर्ष 7 महिने काम केले तर त्याला 8 वर्षे मानले जाईल आणि या आधारावर ग्रॅच्युईटीची रक्कम दिली जाईल. तर, जर 7 वर्षे 3 महिने काम करत असतील तर ते 7 वर्ष मानले जाईल.

ग्रॅच्युइटी दोन प्रकारात ठरवली जाते
ग्रॅच्युईटी पेमेंट अॅक्ट 1972 मध्ये कर्मचाऱ्यांना मिळणाऱ्या ग्रॅच्युइटीच्या रकमेचे सूत्र ठरविण्यासाठी कर्मचाऱ्यांची दोन श्रेणींमध्ये विभागणी करण्यात आली आहे. पहिल्या श्रेणीत या कायद्याच्या कक्षेत येणाऱ्या कर्मचाऱ्यांचा समावेश आहे, तर दुसऱ्या श्रेणीत कायद्याबाहेरील कर्मचाऱ्यांचा समावेश आहे. खाजगी आणि सरकारी क्षेत्रात काम करणाऱ्या दोन्ही प्रकारच्या कर्मचाऱ्यांचा या दोन श्रेणींमध्ये समावेश आहे.

श्रेणी 1-
पेमेंट ऑफ ग्रॅच्युईटी अॅक्ट 1972 च्या कक्षेत येणारे कर्मचारी.

श्रेणी 2-
* पेमेंट ऑफ ग्रॅच्युईटी अॅक्ट 1972 च्या कक्षेत न येणारे कर्मचारी.
* ग्रॅच्युइटीची रक्कम शोधण्याचे सूत्र (कायद्यांतर्गत समाविष्ट कर्मचाऱ्यांसाठी)
* सेवेची शेवटची पेक्सटर्म एक्स 15/26

Disclaimer: म्युच्युअल फंड आणि शेअर बाजारातील गुंतवणूक ही जोखमींवर आधारित असते. शेअर मार्केटमध्ये गुंतवणूक करण्यापूर्वी तुमच्या आर्थिक सल्लागाराचा सल्ला नक्की घ्या. कोणत्याही आर्थिक नुकसानीस महाराष्ट्रनामा डॉट कॉम जबाबदार राहणार नाही.

News Title : Gratuity on Salary Check details 03 May 2024.