My Salary Structure | जर तुम्ही नोकरी करत असाल, तर तुम्ही बेसिक सॅलरी, ग्रॉस सॅलरी आणि नेट सॅलरीबद्दल ऐकलं असेल. तुमच्या सॅलरी स्लिपमध्ये बेसिक सॅलरीचाही उल्लेख आहे. पण अनेक वेळा ग्रॉस सॅलरी किंवा नेट सॅलरीबद्दल प्रश्न विचारले जातात तेव्हा लोक त्याबद्दल गोंधळून जातात. मूलभूत, स्थूल आणि निव्वळ पगारात काय फरक आहे आणि मूळ पगार कमी किंवा जास्त असेल तर तुमच्यावर काय परिणाम होतो हे पाहूया.
बेसिक सॅलरी
मूळ पगार ही अशी रक्कम आहे ज्यावर कंपनी आणि कर्मचारी दोघेही सहमत आहेत. पगाराच्या रचनेचा हा सर्वात महत्त्वाचा भाग मानला जातो. मूळ पगार एकूण सीटीसीच्या 40-45% आहे. यामध्ये एचआरए, बोनस आणि कोणतीही कर वजावट किंवा कोणतीही अतिरिक्त भरपाई, ओव्हरटाइम इत्यादींचा समावेश नाही.
एकूण वेतन
कोणत्याही वजावटीपूर्वी जी रक्कम तयार केली जाते, ती मूळ वेतनासह महागाई भत्ता, घरभाडे भत्ता, वाहन भत्ता आणि इतर सर्व भत्ते जोडून केली जाते. समजा तुमचा मूळ पगार 20000 रुपये आहे, ज्यामध्ये 4000 रुपये महागाई भत्ता, 9000 रुपये घरभाडे भत्ता आणि 1000 रुपये वाहन भत्ता आणि 5000 रुपये इतर भत्ता जोडला गेला तर तुमचा एकूण पगार 38000 रुपये होईल.
निव्वळ वेतन
एकूण पगारातून कर, भविष्य निर्वाह निधी व इतर प्रकारच्या वजावटी वजा केल्यानंतर पगार म्हणून मिळणाऱ्या रकमेला निव्वळ वेतन असे म्हणतात. निव्वळ पगार म्हणजे कर्मचाऱ्याचा टेक-होम सॅलरी म्हणजे प्रत्येक महिन्याला कर्मचाऱ्याच्या खात्यात येणारी ही अंतिम रक्कम असते.
तुमच्या मूळ पगाराचा तुमच्यावर काय परिणाम होतो?
मूळ पगार हा तुमच्या पगाराच्या रचनेचा आधार असतो. त्याआधारे वेतन पॅकेजमधील सर्व घटक मोजले जातात. कमी आणि उच्च मूलभूत पगार या दोन्हींचा आपल्यावर परिणाम होतो. मूळ पगारावर कर नेहमीच लागू असतो, म्हणून तो सीटीसीच्या 40 ते 50% पेक्षा जास्त नसावा. मूळ पगार जास्त असेल तर कर कापला जातो. पण जर ती खूप कमी झाली, तर त्याचा परिणाम तुमच्या पगाराच्या रचनेवर होतो.
मूळ पगार कमी करण्याचा सर्वात मोठा तोटा म्हणजे आपले ईपीएफ योगदान जास्त मिळण्याचा फायदा मिळत नाही. ईपीएफओच्या नियमांनुसार, कर्मचाऱ्याच्या मूळ पगाराच्या आणि डीएच्या १२ टक्के रक्कम दरमहा पीएफ फंडात जाते. कंपनीलाही कर्मचाऱ्यासाठी तितकेच योगदान द्यावे लागते. अशावेळी तुमचा बेसिक सॅलरी कमी असेल तर तुमचा पीएफही कमी कापला जाईल. यामुळे तुम्हाला लाँग टर्ममध्ये लाखो रुपयांचं नुकसान होईल.
बेसिक सॅलरी कशी ठरवली जाते?
सध्या पगाराची कोणतीही निश्चित व्याख्या नाही. याचा फायदा कंपन्या घेतात. सॅलरी स्ट्रक्चर तयार करताना अनेक वेळा कंपन्या तुमचा बेसिक सॅलरी कमी ठेवतात आणि इतर भत्ते वाढवतात. अशा परिस्थितीत तुम्ही कंपनीला तुमच्यानुसार तुमचा बेसिक पगार ठरवण्याची सक्ती करू शकत नाही. पण जर तुमचा बेसिक सॅलरी खूप कमी असेल तर तो वाढवण्यासाठी तुम्ही तुमच्या कंपनीतील एचआर विभागाला विनंती करू शकता.
महत्वाचं : तुम्हाला हा लेख/बातमी आवडली असेल तर नक्की शेअर करा आणि महाराष्ट्रनामाला फॉलो करा. तसेच शेअर बाजारातील गुंतवणुकीसंदर्भात तज्ज्ञांनी दिलेल्या सल्ल्याशी आमचा काहीही संबंध नाही. शेअर मार्केटमध्ये गुंतवणूक करण्यापूर्वी तुमच्या आर्थिक सल्लागाराचा सल्ला नक्की घ्या. शेअर खरेदी/विक्री हा बाजार तज्ज्ञांचा सल्ला आहे. म्युच्युअल फंड आणि शेअर बाजारातील गुंतवणूक ही जोखमींवर आधारित असते. त्यामुळे कोणत्याही आर्थिक नुकसानीस महाराष्ट्रनामा डॉट कॉम जबाबदार राहणार नाही.
