Rent Vs Lease Agreement | घर, गाडी, विमान, जहाज अशा अनेक गोष्टी भाडे तत्वावर घेतल्या जातात. यावेळी करार रेंट ऍग्रीमेंट नुसार करावा की लीज नुसार हा प्रश्न मात्र अनेकांना पडतो. जेव्हा एखादी वस्तू, मालमत्ता आपण भाड्याने घेतो तेव्हा त्याचा करार होणे बंधनकारक आहे. मात्र अनेक व्यक्तींच्या मनात लीज आणि रेंट अ‍ॅग्रीमेंट या विषयी संभ्रम कायम आहे. त्यामुळे भाडेकरारातील या दोन्ही गोष्टींची माहिती आणि त्यांच्यातील फरक जाणून घेऊ.
रेंट अ‍ॅग्रीमेंट
रेंट अ‍ॅग्रीमेंट हे कमी कालावधीसाठी एखादी वस्तू वापरण्यासाठी घेतल्यास केले जाते. यात काही महिन्यांचा करार केला जातो. हा करार स्टॅंम्प पेपरवर मालकाने करून घेणे गरजेचे. या करारात मालक आणि भाडेकरू अशा दोन घटकांचा समावेश असतो. दोघांची रेंट अ‍ॅग्रीमेंटवर स्वाक्षरी घेणे बंधनकारक असते. तसेच यात एक वर्षापेक्षा कमी कालावधीचा करार असतो. संबंधीत वस्तू अथवा मालमत्ता ही भाडेकरू वापर असेल तरी त्याचा यावर मालकी हक्क नसतो. त्यामुळे त्यात काही बिघाड, दुरुस्ती असल्यास भाडेकरूला त्याचा खर्च करावा लागत नाही. झालेला बिघाड दुरुस्त करण्याचे काम मालकाचे असते.
उदा., समजा तुम्ही तुमचे घर भाड्याने दिले आहे तर त्यात होणारी दुरूस्तीची कामे तुम्हाला करावी लागतात. तसेच या करारात कामासाठी २ महिने लॅपटॉप भाड्याने घेणे, एखादी कार आथवा रिक्षा भाड्याने चालवणे याचा समावेश होतो. एकंदर रेंट अ‍ॅग्रीमेंट हे २, ३, ६, ८, १० आणि ११ महिन्यांसाठी केले जाते.
लीज अ‍ॅग्रीमेंट
लीज अ‍ॅग्रीमेंटमध्ये दोन ते १० वर्षांसाठी करार केला जातो. यामध्ये जास्त कालावधीसाठी संबंधीत वस्तू घेतली असल्यास त्याचे लीज अ‍ॅग्रीमेंट केले जाते. यात त्या वस्तूवर मालकी हक्क भाडेकरूचा नसला तरी त्यातील बिघाड भाडेकरूला दुरुस्त करावा लागतो. उदा., ऑफिस, जहाज, विमान, घर अशा अनेक गोष्टी तुम्ही काही वर्षांसाठी घेत असाल तर तुम्हाला लीज अ‍ॅग्रीमेंट करणे गरजेचे आहे. लीज अ‍ॅग्रीमेंटला
डीड असेही म्हटले जाते. हा करार २०, ३० किंवा ५० वर्षांचा देखील असू शकतो. त्यामुळे कराराची मुदत संपल्यावर ही मालमत्ता भाडेकरू नमुद नियमांचे पालन करून विकत घेऊ शकतो. लीज अ‍ॅग्रीमेंटचे काही प्रकार देखील आहेत. यात एकल गुंतवणूकदार लीज, विक्री आणि लीज बॅक, ओपन एंडेड लीज, डोमेस्टिक लीज, आर्थिक लीज आहेत.
रेंट आणि लीज अ‍ॅग्रीमेंटमधील फरक
* रेंट आणि लीज या दोघांमध्ये सर्वात पहिला फरक म्हणजे कालावधीचा आहे. ११ महिन्यांचा करार असल्यास ते रेंटमध्ये येते. तर ११ महिन्यांहून अधिक कालावधीसाठी करार अल्यास लीज अ‍ॅग्रीमेंट करावे लागते.
* रेंटमध्ये मालक सर्व नुकसानाला जबाबदार ठरतो, लीजमध्ये भाडेकरू जबाबदार ठरतो.
* रेंट अ‍ॅग्रीमेंट आपोआप रिन्यू होते, तर लीज अ‍ॅग्रीमेंट कालावधी संपल्यावर रिन्यू करून घ्यावे लागते. अन्यथा ती वस्तू भाडेकरूच्या मालकी हक्काची होते.
* रेंट अ‍ॅग्रीमेंटमध्ये काही कारणास्तव मालक अ‍ॅग्रीमेंट रद्द करून भाडेरूला घर खाली करण्यास सांगू शकतो, तर लीज अ‍ॅग्रीमेंटमध्ये असे केल्यास मालकावर कायदेशीर कारवाई होते.
लेखांकन मानकानुसार रेंटसाठी विशेश नियम नाहीत मात्र लीजसाठी अनेक नियम नमूद आहेत.
महत्वाचं : तुम्हाला हा लेख/बातमी आवडली असेल तर नक्की शेअर करा आणि महाराष्ट्रनामाला फॉलो करा. तसेच शेअर बाजारातील गुंतवणुकीसंदर्भात तज्ज्ञांनी दिलेल्या सल्ल्याशी आमचा काहीही संबंध नाही. शेअर मार्केटमध्ये गुंतवणूक करण्यापूर्वी तुमच्या आर्थिक सल्लागाराचा सल्ला नक्की घ्या. शेअर खरेदी/विक्री हा बाजार तज्ज्ञांचा सल्ला आहे. म्युच्युअल फंड आणि शेअर बाजारातील गुंतवणूक ही जोखमींवर आधारित असते. त्यामुळे कोणत्याही आर्थिक नुकसानीस महाराष्ट्रनामा डॉट कॉम जबाबदार राहणार नाही.
