Shark Tank India | मोठी माणसे इतकी मोठी होत नाहीत. प्रत्येक गोष्ट करण्यासाठी त्यांचे काही नियम असतात आणि ते ते नियम पाळतात. ‘शार्क टँक इंडिया’ या रिअल्टी शोचे न्यायाधीश आणि संस्थापक आणि सीईओ अनुपम मित्तल (शादी डॉटकॉम) कुठेही गुंतवणूक करण्याआधी एका नियमाचं पालन करतात. या नियमाला तो “टी 5 मॉडेल” म्हणतो.
नावाप्रमाणेच टी 5 मॉडेलमध्ये टी 5 वेळा येतात. पाचही वेळा येणाऱ्या टी चा अर्थ मात्र वेगवेगळा आहे. यात एकूण बाजारपेठ (Total Market), टीम, टाईम, तंत्रज्ञान (Technology) आणि ट्रॅक्शन यांचा समावेश आहे. यूट्यूबवर एका चॅट शो दरम्यान अनुपम मित्तल यांनी या मॉडेलबद्दल बोलताना सांगितले की, “टी 5 मॉडेल त्यांना एखादी कल्पना, कंपनी किंवा व्हेंचर गुंतवणूकीसाठी योग्य आहे की नाही हे ठरविण्यास मदत करते.” तर मग या सर्वांचा अर्थ काय आहे हे एक-एक करून समजून घेऊया.
एक-एक बाजार (Total Market)
अनुपम मित्तल यांनी शार्क टँक इंडियाच्या एका भागात एकूण बाजारपेठेचा अर्थ सांगितला. एखादे उत्पादन किती मोठे असू शकते हे समजून घेणे म्हणजे एकंदर बाजारपेठ समजून घेणे, असे ते म्हणाले होते. जर त्याने आज 10 लाख रुपये ठेवले तर त्याला त्यात 10 कोटी रुपये कमवता येतील का?
ते म्हणाले की एखादे उत्पादन किंवा सेवा त्याच्या संभाव्य बाजारपेठेइतकीच किंवा ग्राहकांच्या संख्येइतकीच चांगली असते. “मला अशी कंपनी बघायची आहे जी कमीतकमी १०० पटीने रिटर्न देऊ शकेल कारण माझ्या ९० टक्के कंपन्या फेल होऊ शकतात.
टीमची भूमिका महत्त्वाची (Team Work)
अनुपम मित्तल संघाबद्दल थोडा वेगळा विचार करतात. “जर एखाद्या टीममध्ये 3 पेक्षा जास्त सदस्य असतील तर ते तुटण्याची शक्यता देखील जास्त असते. म्हणून मी सहसा अशी कंपनी शोधतो ज्यात ३ ते ३ फाउंडर असतात. मात्र, त्यांच्यातील केमिस्ट्री कशी आहे आणि ते किती काळ एकमेकांसोबत काम करत आहेत हे अधिक महत्त्वाचे आहे,” ते पुढे म्हणाले, “बहुतेक स्टार्टअप यशस्वी होत नाहीत कारण काही काळानंतर त्यांच्या फाउंडसरमधील केमिस्ट्री संपते.
संघाबद्दल दुसरी गोष्ट महत्त्वाची आहे ती म्हणजे संघ बाजारपेठेच्या दृष्टीने किती तंदुरुस्त आहे. “जर कोणी बी 2 बी (बिझिनेस टू बिझिनेस) मध्ये 10 वर्षे काम केले असेल आणि नंतर कंज्यूमर इंटरॅक्शनमध्ये उडी मारल्यास ते मला योग्य वाटत नाही. कारण एकदा का तुम्ही एखाद्या विशिष्ट क्षेत्रात ८-१० वर्षं घालवलीत, की तुमचं कौशल्य पुन्हा दुसरीकडे शिफ्ट मला पटत नाही आणि फोकस राहणं अत्यंत महत्वाचं असतं.
सर्व योग्य वेळी (Time) व्हायला हवे :
अनुपम मित्तल यांच्या मते, ज्या वेळी तुम्ही प्रॉडक्ट बाजारात उतरवता, त्यावेळी बाजार त्यासाठी तयार आहे की नाही हे समजून घेणं गरजेचं आहे. हे स्पष्ट करण्यासाठी, त्याला त्याच्या शार्क टँक इंडिया शो दरम्यान न्यूटजॉबमध्ये (Nuutjob) केलेल्या गुंतवणूकीची आठवण होते. “या क्षणी, अर्थातच, लोक सौंदर्य आणि वैयक्तिक काळजी घेण्याकडे बरेच लक्ष देत आहेत, जास्तीत जास्त पुरुषांना याची जाणीव होत आहे. अशा परिस्थितीत, न्यूटजॉब हे वेळेच्या दृष्टीने योग्य प्रॉडक्ट आहे असं त्यांनी म्हटले.
तंत्रज्ञान (Technology) महत्वाचे :
अनुपम मित्तल यांच्या मॉडेलमधील चौथा टी म्हणजे तंत्रज्ञान. व्यवसायातील तंत्रज्ञानाची भूमिका स्पष्ट करताना ते म्हणाले, ‘आजच्या काळात तुम्हाला इतरांपेक्षा वेगळे ठेवणारे कोणतेही तंत्रज्ञान नसेल, तर काही काळानंतर नक्कीच तुमच्या व्यवसायाला ब्रेक लागू शकतो. शादी.डॉटकॉमचं उदाहरण देत ते म्हणाले, “आम्ही कोणत्याही प्रकारचा रॉ मटेरियल वापरत नाही, आमचा व्यवसाय पूर्णपणे तंत्रज्ञानावर अवलंबून आहे कारण आम्ही लोकांना व्हर्चुअली (ऑनलाईन) भेट घालून देतो.
ट्रॅक्शन म्हणजे काय :
हे प्रॉडक्ट यशस्वी झाले, तर टार्गेट कष्टमर्सच्या मनावर त्याची छाप कशी पडेल, हे ट्रॅक्शन बाजाराची विविध आकडेवारी सांगते. शार्क टँक इंडियाच्या एका एपिसोडमध्ये मित्तल म्हणाले होते की, “जेव्हा मी मूल्यांकन करतो की एखाद्या कंपनीत त्याच्या सुरुवातीच्या टप्प्याच्या पलीकडे जाण्याची क्षमता आहे की नाही, तेव्हा मला त्यांचे मेट्रिक्स कसे ट्रेंडमध्ये आहेत हे पहायचे असते.
महत्वाचं : तुम्हाला हा लेख/बातमी आवडली असेल तर नक्की शेअर करा आणि महाराष्ट्रनामाला फॉलो करा. तसेच शेअर बाजारातील गुंतवणुकीसंदर्भात तज्ज्ञांनी दिलेल्या सल्ल्याशी आमचा काहीही संबंध नाही. शेअर मार्केटमध्ये गुंतवणूक करण्यापूर्वी तुमच्या आर्थिक सल्लागाराचा सल्ला नक्की घ्या. शेअर खरेदी/विक्री हा बाजार तज्ज्ञांचा सल्ला आहे. म्युच्युअल फंड आणि शेअर बाजारातील गुंतवणूक ही जोखमींवर आधारित असते. त्यामुळे कोणत्याही आर्थिक नुकसानीस महाराष्ट्रनामा डॉट कॉम जबाबदार राहणार नाही.
