8th Pay Commission | केंद्र सरकारच्या लाखो कर्मचाऱ्यांना आणि पेंशनधारकांना 8व्या वेतन आयोगाची आतुरतेने प्रतीक्षा आहे. सरकारने याची तयारी सुरू केली आहे, पॅनेलच्या गठनावर चर्चा सुरू आहे. कर्मचाऱ्यांच्या मनात सर्वात मोठा प्रश्न आहे की त्यांची पगार किती वाढेल आणि ‘फिटमेंट फॅक्टर’ची भूमिका काय असेल?
यावेळी अशा चर्चाही आहेत की फिटमेंट फॅक्टर निश्चित करताना वर्तमान महागाई भत्ता (DA) देखील विचारात घेतला जाईल, कदाचित त्याला बेसिक पगारात विलीन करून. चला, समजून घेऊया की फिटमेंट फॅक्टर म्हणजे काय आणि पगार वाढण्याचे खरे गणित काय आहे.
फिटमेंट फॅक्टर म्हणजे काय?
फिटमेंट फैक्टर हा एक मल्टिप्लायर (गुणांक) आहे. जेव्हा नवीन वेतन आयोग लागू केला जातो, तेव्हा विद्यमान बेसिक पगाराला या फिटमेंट फैक्टरने गुणा करून नवीन बेसिक पगार निर्धारित केला जातो. याचे उद्दिष्ट म्हणजे सर्व कर्मचाऱ्यांना समान आधारावर वेतनवाढ मिळवून देणे आणि यात मागील कालावधीतील महागाई आणि एक वास्तविक वाढ समाविष्ट करणे. उदाहरण म्हणून, समजून घ्या की 7 व्या वेतन आयोगात फिटमेंट फैक्टर 2.57 होता. याचा अर्थ असा होता की 6 व्या वेतन आयोगांतर्गत जी बेसिक पे (पे बँडमधील वेतन + ग्रेड पे) होती, तिला 2.57 ने गुणा करून 7 व्या वेतन आयोगाची नवीन बेसिक पे ठरवली गेली.
डीए मर्जर म्हणजे काय?
सामान्यपणे जेव्हा नवीन वेतन आयोग लागू होतो, तेव्हा त्या वेळेस मिळत असलेल्या एकूण महागाई भत्त्यांना (DA) वर्तमान बेसिक पगारात विलीन (मर्ज) करण्यात आले जाते. यानंतर या ‘रिवाइज्ड बेसिक पगार’च्या आधारे किंवा थेट जुन्या बेसिकवर फिटमेंट फॅक्टर लागू करून नवीन वेतन संरचनेतील पहिला बेसिक पगार ठरविला जातो आणि DA ची गणना शून्य (Zero) पासून पुन्हा सुरू होते.
7व्या वेतन आयोगात काय झाले होते? 1 जानेवारी 2016 रोजी जेव्हा 7वां वेतन आयोग लागू झाला, तेव्हा DA 125% झाला होता. या 125% DA ला जुन्या बेसिक पेमध्ये समाविष्ट (Subsumed) केले गेले होते, आणि नंतर फिटमेंट फॅक्टर (2.57) चा वापर नवीन बेसिक पे निश्चित करण्यासाठी करण्यात आला होता.
आठव्या वेतन आयोगात काय अपेक्षित आहे?
डीए मर्जर:
१ जानेवारी २०२६ (जेव्हा ८व्या वेतन आयोगाची अंमलबजावणी होण्याची अपेक्षा आहे) पर्यंत जितका डीए (अंदाजे ६०% पेक्षा जास्त) असेल, तो मूलभूत पगारात मर्ज केला जाणार आहे.
फिटमेंट फॅक्टर:
कामगार संघटना ७व्या वेतन आयोगाच्या २.५७ फिटमेंट फॅक्टरपेक्षा मोठा (जसे ३.६८) फिटमेंट फॅक्टर मागत आहेत. सरकार याला किती ठेवते, हे आयोगाच्या शिफारशींवर अवलंबून असेल, पण हे २.५७ पेक्षा जास्त असण्याची अपेक्षा आहे (संभाव्यतः २.८ ते ३.० किंवा अधिक).
आपल्या नवीन पगाराची गणना कशी केली जाऊ शकते?
सोशल मीडियावर चालू असलेले “बेसिक + DA = फिटमेंट फैक्टर” या प्रकारचे सूत्र भ्रामक आहेत. योग्य पद्धत ही आहे:
नवीन बेसिक पेनशनची निश्चिती
* नवीन मूलभूत वेतन = विद्यमान (7व्या CPC चा) मूलभूत वेतन * 8व्या CPC चा फिटमेंट फॅक्टर
* हा फिटमेंट घटक आपल्या आत उपलब्ध DA च्या मर्जर आणि वास्तविक वाढीचा समावेश करेल.
उदाहरणार्थ
* समजा आपल्या सध्याच्या बेसिक पेमेण्ट (स्तर 1) = ₹18,000 आहे.
* समजा की ८व्या वेतन आयोगाचा फिटमेंट फॅक्टर 3.0 (हे फक्त एक उदाहरण आहे, वास्तविक फॅक्टर वेगळा असेल) निश्चित केला जातो.
* त्याची नवीन मूलभूत पगार असेल: ₹18,000 * 3.0 = ₹54,000 (हे उदाहरण म्हणून आहे, वास्तविक आकडा भिन्न असू शकतो).
(टीक: ही नवीन मूलभूत पगार असेल, ज्यावर नंतर DA, HRA इत्यादी भत्ते लागतील. या ₹54,000 मध्ये 1 जानेवारी 2026 पर्यंतचा DA आणि वास्तविक वाढ दोन्ही समाविष्ट मानले जातील.)
