Gratuity on Salary | जर तुम्ही एखाद्या कंपनीत अनेक वर्षे काम करत असाल तर कंपनी तुम्हाला ग्रॅच्युइटी देऊ शकते. मात्र, ग्रॅच्युइटी प्रत्येकाला दिली जात नाही; त्यासाठी सरकारने काही नियम निश्चित केले आहेत. या अटींची पूर्तता केली तरच तुम्हाला त्याचा फायदा होईल. ग्रॅच्युईटीचे नियम, त्याची गणना आणि इतर महत्त्वाचे तपशील समजून घेऊया.
ग्रॅच्युइटी म्हणजे काय?
जर तुम्ही एखाद्या कंपनीत दीर्घकाळ काम करत असाल तर तुम्हाला पगार, पेन्शन आणि ईपीएफ (प्रॉव्हिडंट फंड) व्यतिरिक्त ग्रॅच्युइटी मिळते. हा कंपनीकडून दिला जाणारा एक प्रकारचा बक्षीस आहे, जो कर्मचाऱ्याला विशिष्ट नियमांनुसार प्रदान केला जातो.
एखाद्या कर्मचाऱ्याने नोकरीच्या आवश्यक अटींची पूर्तता केल्यास ग्रॅच्युइटीची रक्कम विशिष्ट सूत्राच्या आधारे दिली जाते. ग्रॅच्युइटी मिळवण्यासाठी कर्मचाऱ्याने त्या कंपनीत किमान ५ वर्षे सतत काम करणे आवश्यक आहे. हा नियम १९७२ च्या ग्रॅच्युइटी कायद्यानुसार लागू आहे.
ग्रॅच्युइटीसाठी पात्रता?
ग्रॅच्युइटीच्या रकमेचा एक छोटा सा भाग कर्मचाऱ्याच्या पगारातून कापला जाऊ शकतो, तर मोठा भाग कंपनीकडून दिला जातो. सध्याच्या नियमांनुसार, जर एखादा कर्मचारी एखाद्या कंपनीसाठी किमान 5 वर्षे काम करत असेल तर तो ग्रॅच्युइटी घेण्यास पात्र ठरतो. म्हणजेच जर तुम्ही 5 वर्ष पूर्ण केल्यानंतर नोकरी सोडली तर तुम्हाला ग्रॅच्युइटी दिली जाईल.
ग्रॅच्युइटीची किती रक्कम मिळणार?
ग्रॅच्युइटीची गणना एका निश्चित सूत्रानुसार केली जाते:
ग्रॅच्युइटी = (अंतिम वेतन) × (15/26) × (कंपनीत काम केलेल्या वर्षांची संख्या)
उदाहरणार्थ, जर एखाद्या कर्मचाऱ्याने एकाच कंपनीत 10 वर्षे काम केले असेल आणि त्याचा अंतिम पगार (बेसिक + डीएसह) ₹60,000 असेल तर त्यांची ग्रॅच्युइटी खालीलप्रमाणे मोजली जाईल: (60,000) × (15/26) × (10) = ₹3,46,154
या गणनेत प्रत्येक महिन्याला 26 दिवसांचा कालावधी मानला जातो, कारण 4 दिवसांची सुट्टी असते असा अंदाज आहे. याशिवाय वर्षातील 15 दिवसांच्या आधारे ग्रॅच्युइटीची गणना केली जाते.
