Dormant Account Money | रिझर्व्ह बँक ऑफ इंडियाच्या (आरबीआय) मते, जर एखाद्या ग्राहकाने त्याच्या खात्यातून 10 वर्षे कोणताही व्यवहार केला नाही तर त्या खात्यात जमा केलेली रक्कम बेवारस ठरते. ज्या खात्यातून व्यवहार होत नाही ते खाते निष्क्रिय होते. दावा न केलेली रक्कम बचत खाते, चालू खाते, मुदत ठेव आणि आवर्ती ठेव खात्यात असू शकते. रिझर्व्ह बँकेच्या डिपॉझिटर एज्युकेशन अँड अवेअरनेस फंडात (डीईएफ) अनासक्त रक्कम टाकली जाते.
बँकांमधील दावा न केलेली रक्कम :
बँकांमधील दावा न केलेली रक्कम दरवर्षी वाढत आहे. आर्थिक वर्ष 2021 मध्ये ही रक्कम 39,264 कोटी रुपये होती. आर्थिक वर्ष 2019 अखेर बँकांमध्ये हा आकडा 18,380 कोटी रुपये होता. दोन वर्षे बचत व चालू खात्याचे व्यवहार झाले नाहीत, तर हे खाते निष्क्रिय ठरते. त्याचप्रमाणे एफडी आणि आरडी खात्यातील व्यवहार दोन वर्षांच्या मॅच्युरिटीनंतर झाला नाही तर तो दावा न केलेला ठरतो. आठ वर्षांपासून निष्क्रिय असलेल्या खात्यात पडून असलेली रक्कम डीअारांना पाठविली जाते.
अनक्लेम फंडाचे प्रमाण का वाढत आहे :
लाइव्ह मिंटमधील वृत्तानुसार, वारसा नीड्स सर्व्हिसेसचे संस्थापक रजत दत्ता म्हणतात की, अनेक खाती बऱ्याच काळापासून सुप्तावस्थेत असल्याने दावा न केलेली रक्कम वाढत आहे. दरवर्षी अशा खात्यांमधून पैसे डीइएफओला जातात. बँक खाते निष्क्रिय होण्यामागे खातेदाराचा मृत्यू, कुटुंबातील सदस्यांना मृत व्यक्तीच्या खात्याची माहिती नसणे, चुकीचा पत्ता किंवा खात्यात नॉमिनी नसणे अशी अनेक कारणे असू शकतात.
त्या पैशावर क्लेम कसा कराल :
जर निष्क्रिय बँक खात्याच्या कागदपत्रात नॉमिनीचे नाव नोंदवले गेले असेल तर नॉमिनी सहजपणे दावा न केलेल्या रकमेवर दावा करू शकतो. नॉमिनीला खातेदाराचे मृत्यू प्रमाणपत्र द्यावे लागते. त्याला त्याची केवायसी कागदपत्रेही द्यावी लागतील. संयुक्त खाते असेल तर बँक मृत्यू झालेल्या खातेदाराचे नाव हटवून हयात असलेल्या खातेदाराला सर्वाधिकार देईल.
नॉमिनी नसल्यास :
जर एखाद्या खात्यात नॉमिनीची नोंद नसेल तर जो व्यक्ती दावा न केलेल्या खात्यातून पैसे काढण्यासाठी बँकेशी संपर्क साधेल त्याला अल्प रक्कम काढण्यासाठी उत्तराधिकार प्रमाणपत्र आणि बँकेत मोठ्या रकमा काढण्यासाठी सस्पेंशन सर्टिफिकेट द्यावे लागेल. खातेदाराची इच्छापत्र असेल तर त्याचीही चौकशी केली जाणार आहे. दत्ता म्हणतात की अशा प्रकारच्या दावा न केलेल्या खात्यावर दावा करण्यास कोणतीही मर्यादा नाही. साधारणतः दावा दाखल केल्यानंतर १५ दिवसांत बँक त्यावर तोडगा काढते.
महत्वाचं : तुम्हाला हा लेख/बातमी आवडली असेल तर नक्की शेअर करा आणि महाराष्ट्रनामाला फॉलो करा. तसेच शेअर बाजारातील गुंतवणुकीसंदर्भात तज्ज्ञांनी दिलेल्या सल्ल्याशी आमचा काहीही संबंध नाही. शेअर मार्केटमध्ये गुंतवणूक करण्यापूर्वी तुमच्या आर्थिक सल्लागाराचा सल्ला नक्की घ्या. शेअर खरेदी/विक्री हा बाजार तज्ज्ञांचा सल्ला आहे. म्युच्युअल फंड आणि शेअर बाजारातील गुंतवणूक ही जोखमींवर आधारित असते. त्यामुळे कोणत्याही आर्थिक नुकसानीस महाराष्ट्रनामा डॉट कॉम जबाबदार राहणार नाही.
