Leave Encashment | लीव्ह (रजा) एन्कॅशमेंट ही कर्मचारी घेत नसलेल्या रजेच्या कालावधीसाठी दिली जाणारी रक्कम आहे. संघटित क्षेत्रातील कर्मचाऱ्यांना कंपन्या सुटी देतात. आजारी, नैमित्तिक आणि अर्जित रजा अशा तीन प्रकारात त्यांची विभागणी केली जाते. कॅज्युअल आणि आजारी रजा घेतली नाही, तर पुढच्या वर्षीच्या सुट्ट्यांमध्ये ती रुजू होणार नाही. म्हणजे तुम्ही रजा घ्या किंवा न घ्या, त्याच वर्षी त्या संपतील. तर अर्जित रजा पुढील वर्षीच्या सुट्ट्यांमध्ये सामील होते.
मात्र, ते कंपनीच्या पॉलिसीवर अवलंबून असते. कर्मचाऱ्याची अर्जित रजा पुढील वर्षी ठराविक सुट्ट्यांमध्येच जोडली जाणार आहे. अर्जित रजाही मर्यादेपेक्षा जास्त झाल्यास संपेल. पण नोकरीच्या काळात सुट्ट्या, नोकरी सोडून, राजीनामा किंवा निवृत्तीच्या बदल्यात पैसे देणाऱ्या काही कंपन्या आहेत. पण सुट्यांच्या बदल्यात मिळणाऱ्या या पैशांवर कर लागणार का? याचं उत्तर होय असं आहे. त्याचे पूर्ण गणित तुम्ही येथे समजून घेऊ शकता.
काम करताना सुट्ट्यांच्या बदल्यात मिळालेल्या पैशांवर टॅक्स :
जेव्हा एखादा कर्मचारी कंपनी सोडून जाईल तेव्हाच सुट्टीच्या बदल्यात पैशांवर सूट मिळेल. नोकरीवर असताना एखादा कर्मचारी सुटीच्या बदल्यात पैसे घेतो, तेव्हा तो पैसा पगार समजला जातो. तुमच्या हातातील या रकमेवर कर आकारला जातो आणि कंपनी कर कापते.
पुन्हा रुजू झाल्यास किंवा निवृत्ती घेतल्यास सुट्ट्यांच्या बदल्यात मिळालेल्या पैशांवर टॅक्स :
आधी सरकारी कर्मचाऱ्यांबद्दल बोलू या. सरकारी कर्मचारी निवृत्त होतात, तेव्हा सुटीच्या बदल्यात मिळणाऱ्या पैशांवर कर लागत नाही. ना काही मर्यादा आहेत ना किती दिवस सुट्ट्या दिल्या आहेत हे पाहिले जाते. ही सूट केवळ सरकारी कर्मचाऱ्यांसाठी आहे, सरकारी कंपन्या किंवा उपक्रमांमध्ये काम करणाऱ्यांसाठी नाही. त्यामुळे सवलतीचा हा नियम सरकारी बँका, विमा कंपन्या आणि वीजनिर्मिती कंपन्यांना लागू होत नाही.
सरकारी कंपन्या किंवा खासगी कंपन्यांमध्ये काम करणाऱ्या कर्मचाऱ्यांसाठी ही मर्यादा तीन लाख रुपयांपर्यंत आहे. या मर्यादेपर्यंत कंपनी सोडताना सुट्यांच्या बदल्यात मिळणाऱ्या पैशांवर कोणताही कर लागणार नाही. एखादा कर्मचारी सेवेच्या प्रत्येक वर्षासाठी जास्तीत जास्त दहा महिन्यांच्या सुट्टीसाठी केवळ १५ दिवसांच्या संचित रजेचा अपवाद दावा करू शकतो.
ही रक्कम कर्मचाऱ्याला निवृत्तीपूर्वीच्या गेल्या दहा महिन्यांत मिळालेल्या सरासरी वेतनाच्या आधारे मोजली जाते. रजा रोखीकरण मर्यादा ही कर्मचार् यांना सुट्टीच्या बदल्यात मिळणारी एकूण रक्कम असते. त्यामुळे नोकरीदरम्यान लीव्ह एन्कॅशमेंट उपलब्ध असल्यास मिळणारी सूट उपलब्ध सूट मर्यादेतून वजा केली जाईल.
महत्वाचं : तुम्हाला हा लेख/बातमी आवडली असेल तर नक्की शेअर करा आणि महाराष्ट्रनामाला फॉलो करा. तसेच शेअर बाजारातील गुंतवणुकीसंदर्भात तज्ज्ञांनी दिलेल्या सल्ल्याशी आमचा काहीही संबंध नाही. शेअर मार्केटमध्ये गुंतवणूक करण्यापूर्वी तुमच्या आर्थिक सल्लागाराचा सल्ला नक्की घ्या. शेअर खरेदी/विक्री हा बाजार तज्ज्ञांचा सल्ला आहे. म्युच्युअल फंड आणि शेअर बाजारातील गुंतवणूक ही जोखमींवर आधारित असते. त्यामुळे कोणत्याही आर्थिक नुकसानीस महाराष्ट्रनामा डॉट कॉम जबाबदार राहणार नाही.
